Cem Cinol’dan…
16. ve 18. yüzyıl arasında Avrupa devletleri büyükelçilikleri, Tünel ile Galatasaray arasında yer alan ve Sultanlar tarafından bağışlanan arazilerde kuruldular. 19. yüzyıl başlarında Fransızlar, Hollandalılar, İsveçliler, Ruslar, İtalyanlar ve İngilizler, büyükelçiliklerinin çevresinde Galata’dan bağımsız bir yaşam bölgesi oluşturmuşlardı.
Tünel ile Galatasaray arasında, Grand Rue de Pera’nın (İstiklal Cadesi’nin) iki yanında oluşan bu alan Stavrodromi (Dörtyol) diye anılıyordu.
Bölge 5 mahalleye ayrılmıştı; Dörtyol, Tomtom, Polonya, Asmalımescit ve Galatasaray.
Özellikle Galatasaray ile Asmalımescit arasında, Grand Rue de Pera’ya paralel olarak gelişen Aziziye Caddesi (şimdiki Meşrutiyet Caddesi), üzerinde sıralanan birbirinden değerli konutları, konakları, taş yapıları, otelleri, tiyatroları, parkları ve seyir terasları ile Cadde-i Kebir’in dışında, batılılaşan İstanbul’un çağdaş yüzü olmuştu.
Galatasaray’dan Tepebaşı ve Şişhane’ye doğru Batı bölgesi ile Tophane ve Galata’ya doğru Doğu bölgesi Pera’nın en önemli ve zengin yerleşim bölgelerine dönüşmüşlerdi.
Bir yanda Galata, diğer yanda Haliç – Pangaltı – Tatavla (Kurtuluş) ve Taksim – Şişli eksenlerine eklemlenmiş ama gerek zenginlik gerekse entelektüel yaşam nitelikleriyle, bu bölgelere adeta tepeden bakan ayrı bir İstanbul oluşmuştu.
Dörtyol denilen, İstiklal Caddesi’nin hemen kıyısındaki bu mağrur yeni istanbul, kentin yazgısına koşut, Beyoğlu’nun ışıltılı tiyatro, sinema, barlar, meyhaneler, lokantalar, randevu evleriyle şekillenmiş gece hayatının gölgesinde kalarak yaşamış ama, her zaman vakur ve üstten bakan, sesiz ve edalı duruşunu terketmemiştir.
Bu yeni rotayla, Dörtyolu oluşturan semtleri keşfederken, Pera ”Dörtleme”mizin (”Galata- Binaların Dili” / ”Beyoğlu 60’lar, 70’ler” / ”Galatasaray’dan Şişhane, Tomtom, Çukurcuma’ya” ve ”Perşembe Pazarı Hanları- Karaköy – Salı Pazarı”) 3.sünü başlatıyorum….
