ANASTASİUS SURLARI

09

Aug

ANASTASİUS SURLARI

• Konu Başlığı: Bizans

Marmara’dan Karadeniz’e Uzayan Duvar: Anastasius Surları

İstanbul’da birçok kişi “Uzun Duvar” ya da “Anastasius Surları” diye bir şey duymamıştır sanırım. Silivri, Çatalca, Terkos civarında gözüne duvar parçaları çarpanlar bunun bir savunma suru olacağını akla pek getirmez. Çünkü hemen hemen hepimizin aklında “sur” deyince sadece İstanbul surları vardır. Bölgedeki tek sur da budur diye düşünürüz. Bu nedenle bahsettiğim bölgede gözümüze çarpanları hiç bu açıdan merak etmemişizdir.

Kendi adıma ben, bu duvar parçalarının varlığını öğrendiğimde “bu ne?!” diye sordum ve bir iki kitap karıştırdım. Öğrendim ki; bu duvar parçaları, vaktiyle İstanbul’u Trakya’dan gelme ihtimali olan akınlara karşı korumak için inşa edilmiş. Toplamda 56 kilometre uzunluğa sahipmiş ve Silivri’den başlayıp Karadeniz kıyısına kadar çıkıyormuş. Yani Marmara Denizi ile Karadeniz’i birleştiriyormuş.

Yine kaynaklardan öğrendiğime göre hükümranlık dönemi 491 ile 518 yılları arasını kapsayan Bizans İmparatoru Flavius Anastasius (I. Anastasius) tarafından yaptırılmış. I. Anastasius, Roma İmparatorluğu’nun I. Leo hanedanından geliyormuş ve tarih tarafından, ülkeyi istikrara ve refaha kavuşturan çok zeki, yetenekli, iyi eğitim görmüş, kültür seviyesi de oldukça yüksek bir isim olarak biliniyor.

Bizans bu surlar sayesinde Hun ve Bulgar akınlarını durdurup, o zamanki ismiyle Konstantinopol’ü korumuş. Yine dönem ismiyle “To Makron Teikhos” veya çoğul olarak “Ta Makron Teikhe” denilen ve Türkçe’ye “Uzun Duvar” olarak çevrilen bu surlar, Bizans’ın tarih sahnesinden çekildiği döneme kadar da işlev görmüş.

Silivri Belediyesi’nin hazırlamış olduğu Silivri Kent Rehberi’nden öğrendiğime göre ise; İstanbul’un yaklaşık olarak 65 km. batısında bulunan bu surlar, başlangıç noktasından itibaren Silivri’nin 6 kilometre batısından, deniz kenarından başlayarak Çamurlu Dere’nin doğu kıyısını izleyip günümüzde E-5 karayoluna kadar uzanıyormuş. Buradan Yapağca ve Alipaşa köylerinin batısından geçerek Yapağca-Fener yolunun Küçükkılıçlı köyüne ayrılan sapağına varıyor. Bundan sonra Fener yolunun doğu kenarı boyunca uzayıp 245 metre yükseklikteki Çilingirtepe’yi aşarak Karanlık Ayazma Mevkisine ulaşıyor. Burada ise düzgün bir hat takip ederek Gümüşpınar köyünün ve Ferahtepe’nin doğusu istikametinde ilerleyip Terkos Gölü’ne kavuşuyor. Ardından Karamandere üzerinden geçerek Karacaköy’den Karadeniz sahilindeki Evcik’e ulaşıyor ve Evcik iskelesi yanında denizle buluşuyormuş.

İstanbul deyince akla gelen ünlü surların yanı sıra yine şehri korumak üzere kurulmuş bir başka sur daha varmış meğer. Şehrin ünlü surları olarak bir kısmı hala ayakta duran II. Theodosius Surları ile aynı yüzyıl içinde yapılmış olan Anastasius Surları günümüzde pek bilinmese de varlığını yer yer sürdürüyor. Ve oralarda dolaşırken karşıma çıktığında artık bilen gözlerle bakıyorum surlara.

Hüseyin IRMAK

Paylaş