İrfan Baştuğ caddesi no 5/A
Emekli Subaylar Sitesi 34/2 Esentepe
E-bülten
Arada bizden ve belki gezilerimizden haberdar olmak isterseniz
Bizans İmparatorluk Sarayı, başka deyişle “Büyük Saray”, geniş bir alana yayılan bir kompleks niteliğindeydi. Gülhane’ye yakındı: kabaca Sultanahmet Camii’nin bulunduğu yer ve caminin ve hipodromun vs. altında kalan bütün yamaç.
Bu kadar yakın olunca, saray kompleksi Gülhane’ye yayılma eğilimi gösteriyordu doğal olarak.
Nitekim, Makedonya hanedanının kurucusu Birinci Vasileios (9’uncu yüzyıl), bulunduğu bölgenin adıyla anılan Mangana Sarayı’nı yaptırdı. On – on birinci yüzyıldan itibaren Büyük Saray’dan çok Mangana Sarayını tercih eder olacaktır Bizans imparatorları.
Yine Makedonyalılar dönemi imparatoru Konstantinos Monomahos, Mangana sarayının yanına Ayios Yeorgios, yani Aya Yorgi Manastırını yaptırdı. Çok çektiği gut hastalığından kurtulma umuduyla orada inzivaya çekilirmiş sık sık. Orada ölüp oraya gömülmüş zaten kimilerine göre. Birlikte bir kompleks oluşturan Mangana Sarayı – Aya Yorgi Manastırı bu imparatorla birlikte anılır daha çok. Manastır ve saray, o andan itibaren Fetih’e kadar imparatorluğun siyasi olaylarıyla hep iç içe olacak, bir sürü entrika, cinayet, vs.’ye sahne olacaktır. Neticede, on ikinci yüzyıl sonlarında Mangana Sarayı yıkılacak, böylece onun arazisine de yayılan Aya Yorgi Manastırına gün doğacaktır.
Saray – manastır kompleksi, Boğaz’a hakim, kuzey rüzgarlarını alan, yazın püfür püfür olan bir yerdeydi. Manastırın Boğaz’la özdeşleştirildiği anlaşılıyor. Nitekim, Fransız vakanüvisler Boğaz’a Aya Yorgi’nin Kolu derlermiş. Demangel ve ekibi, Mangana Sarayı ile Aya Yorgi Manastırının kalıntılarını İncili Köşkün arkasındaki alanda buldular. Kalıntılarla surlar arasından – bıçak yarası gibi – Rumeli Demiryolu geçer.
Mozaik: Ayasofya’nın güney galerisindeki mozaikte, soldaki erkek figürü Monomahos. Sağdaki kadın figürü ise, Birinci Vasileios’un torununun torununun kızı meşhur Zoe.
Foto: Saray – Manastır kompleksinin demiryolu ve askeri bölge ile iç içe geçmiş kalıntıları.
***
Makedonyalıları izleyen hanedan olan Komnenos’lar döneminde, hem silah depolarının güvenliğini sağlamak hem de Yorgo’nun Kolu’na ve Haliç’e geçişleri kontrol altında tutmak için Teofilos surlarından Kız Kulesi’ne kütükler ve dubalar üzerinde taşınan bir zincir çekildi. Değirmenkapı’nın hemen sağındaki burç veya daha büyük ihtimalle Ahırkapı’ya doğru bir sonraki burç “Mangana burcu” diye anılır. Zincirin bir ucu Mangana burcuna bağlıydı.
Egemen Demircioğlu
Yorumlar